آرتروز چیست؟ Arthritis
آرتروز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های دنیای امروز است که بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان به نوعی از آن مبتلا هستند. این بیماری تنها به درد مفصل خلاصه نمی‌شود؛ بلکه یک واژه کلی برای بیش از ۱۰۰ نوع بیماری مختلف است که همگی با التهاب یا تخریب مفاصل همراهند.
به طور کلی، آرتروز به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
- استئوآرتریت (آرتروز فرسایشی): زمانی رخ می‌دهد که بدن نتواند بافت‌های آسیب‌دیده مفصل را ترمیم کند.
- آرتریت التهابی: نوعی دیگر از آرتروز است که باعث قرمزی، التهاب، تورم و خشکی مفاصل می‌شود.
با توجه به افزایش سن و تغییر سبک زندگی، شناخت علائم آرتروز برای سالمندان اهمیت ویژه‌ای دارد. در این مقاله از باموسپیدان تلاش کرده‌ایم به زبان ساده و با بیانی قابل فهم، همه علائم مهم آرتروز را بررسی کنیم تا در صورت مشاهده آن‌ها، به‌موقع به پزشک مراجعه کنید.
۱. تب
برخی افراد مبتلا به آرتریت التهابی به دلیل تلاش بدن برای مقابله با التهاب، دچار تب می‌شوند. اگر تب شما بدون علت مشخص و همراه با درد مفاصل باشد، باید جدی گرفته شود.
۲. درد مفصل در حالت استراحت
در مراحل پیشرفته آرتروز، حتی در حالت استراحت یا خواب نیز ممکن است احساس درد داشته باشید. این علامت نشان می‌دهد که التهاب مفصل دائمی‌تر شده و نیاز به بررسی دقیق پزشکی دارد.
۳. خشکی مفاصل
احتمالاً برایتان پیش آمده که صبح‌ها پس از بیدار شدن یا بعد از مدتی نشستن طولانی، مفاصلتان خشک شود. در آرتروز، این خشکی می‌تواند ۳۰ دقیقه یا بیشتر ادامه داشته باشد.
۴. درد شدیدتر از حد معمول
گاهی افراد مبتلا به آرتروز دچار حالتی به نام حساسیت عصبی به درد می‌شوند. در این حالت، حتی یک ضربه کوچک یا فشار خفیف می‌تواند درد شدیدی ایجاد کند.
۵. درد هنگام فعالیت
برخی بیماران در زمان فعالیت شدید، مثلاً هنگام پیاده‌روی یا بالا رفتن از پله‌ها، دچار درد مفاصل می‌شوند. این درد معمولاً با استراحت کاهش می‌یابد.
۶. صدای مفصل یا کریپیتوس
شنیدن صدای تق‌تق، خش‌خش یا احساس ساییدگی در مفصل هنگام حرکت، یکی دیگر از علائم رایج آرتروز است. این حالت در پزشکی با واژه کریپیتوس شناخته می‌شود.
۷. تورم مفصل
التهاب می‌تواند باعث تورم و بزرگ شدن مفصل شود. این تورم گاهی به دلیل تجمع مایع و گاهی به دلیل رشد غیرطبیعی استخوان رخ می‌دهد.
۸. اختلال در عملکرد مفصل
درد، تورم و خشکی دست‌به‌دست هم می‌دهند تا مفصل دیگر مثل قبل کارایی نداشته باشد. به همین دلیل ممکن است انجام کارهای روزمره برایتان سخت شود.
۹. مشکل در فعالیت‌های ظریف
چون دست‌ها مفاصل کوچک و حساسی دارند، آرتروز می‌تواند به سرعت روی مهارت‌های حرکتی ظریف مثل گرفتن موبایل، نوشتن یا بستن دکمه لباس تأثیر بگذارد.
۱۰. خستگی مفرط
درد مفاصل و بی‌خوابی ناشی از آرتروز می‌تواند منجر به خستگی و بی‌انرژی بودن دائمی شود. بسیاری از سالمندان این علامت را با پیری طبیعی اشتباه می‌گیرند.
۱۱. تغییرات خلق‌وخو
زندگی با درد مزمن آسان نیست. بسیاری از بیماران مبتلا به آرتروز دچار افسردگی، اضطراب و تغییرات خلقی می‌شوند. این مشکلات روحی نیز به نوبه خود می‌توانند شدت درد را بیشتر کنند.
۱۲. کاهش کیفیت زندگی
ترکیب درد، خستگی و مشکلات روحی باعث می‌شود فرد به‌تدریج از فعالیت‌های اجتماعی و علایق شخصی فاصله بگیرد و کیفیت زندگی‌اش کاهش یابد.
۱۳. احساس درد بدون علت
برخی افراد درد را حتی در شرایطی تجربه می‌کنند که محرک واقعی وجود ندارد؛ مثلاً لمس آرام یا حتی دست زدن می‌تواند باعث احساس درد شود.
۱۴. احساسات غیرمعمول در بدن
بی‌حسی، مورمور شدن یا شوک‌های ناگهانی می‌تواند از علائم حساسیت عصبی ناشی از آرتروز باشد.
۱۵. درگیری چند مفصل
استئوآرتریت معمولاً یک مفصل خاص را درگیر می‌کند. اما انواع التهابی آرتروز مثل روماتیسم مفصلی یا آرتریت پسوریاتیک، می‌توانند چند مفصل مختلف بدن را به طور همزمان تحت تأثیر قرار دهند.
۱۶. ناپایداری مفاصل
احساس خالی کردن یا شُل شدن زانو و لگن می‌تواند نشانه‌ای از آرتروز باشد. این حالت خطر زمین‌خوردن را به‌ویژه در سالمندان افزایش می‌دهد.
۱۷. خشکی طولانی‌مدت صبحگاهی
در آرتریت التهابی، خشکی صبحگاهی معمولاً بیش از یک ساعت طول می‌کشد. درحالی‌که در آرتروز فرسایشی، معمولاً کمتر از نیم‌ساعت ادامه دارد.
۱۸. اختلال خواب
درد شبانه، بیدار شدن‌های مکرر و سختی در تغییر وضعیت هنگام خواب، از جمله مشکلات رایج بیماران آرتروزی است.
۱۹. مشکل در انجام کارهای روزمره
راه رفتن، پوشیدن کفش، بالا رفتن از پله یا حتی سوار و پیاده شدن از ماشین می‌تواند برای فرد مبتلا به آرتروز سخت و دردناک شود.
۲۰. ورزش، دوای درد آرتریت التهابی
برخلاف تصور بسیاری از افراد، در آرتریت التهابی، فعالیت بدنی منظم می‌تواند درد و خشکی مفاصل را کاهش دهد. بی‌حرکتی و استراحت طولانی، وضعیت را بدتر می‌کند.
جمع‌بندی
آرتروز یک بیماری خاموش و طولانی‌مدت است که می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. شناخت علائم اولیه و مراجعه زودهنگام به پزشک، نقش بزرگی در کنترل بیماری دارد. فراموش نکنید که سبک زندگی سالم، ورزش منظم و تغذیه مناسب از مهم‌ترین راه‌های کاهش علائم و بهبود وضعیت مفاصل هستند.