بلعیدن قرص برای خیلی‌ها کار ساده‌ای نیست. شاید برایتان عجیب باشد اما تحقیقات نشان داده است که ۴۰ درصد بزرگسالان در بلع قرص مشکل دارند. این مشکل نه تنها باعث ناراحتی می‌شود، بلکه گاهی مانع دریافت داروهای ضروری هم خواهد شد.
حتی قرص‌های کوچک یا کپسول‌ها هم می‌توانند باعث حالت تهوع، سرفه یا حتی خفگی شوند. اما خبر خوب این است که کارشناسان راهکارهای ساده و موثری معرفی کرده‌اند که می‌تواند این مشکل را برای همیشه برطرف کند.
چرا بلع قرص برای بعضی افراد سخت است؟
مشکل بلع قرص که به آن دیسفاژی قرص گفته می‌شود، گاهی به دلایل زیر اتفاق می‌افتد:
- رفلکس گلو حساس (حالت تهوع سریع هنگام تماس قرص با زبان یا حلق)
- بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD)
- اضطراب یا ترس از قرص
- طعم یا بوی نامطلوب قرص
- اسکلرودرما (تشکیل بافت سفت در مری)
- عوارض پرتودرمانی بعد از سرطان سر و گردن
جالب است که بیشتر افرادی که در بلع قرص مشکل دارند، در خوردن غذا یا نوشیدن مایعات هیچ مشکلی ندارند.
آمار جالب در مورد مشکل بلع قرص
یک پژوهش نشان داده است:
- ۱۴ درصد این افراد، مصرف دارو را به تأخیر می‌اندازند.
- ۸ درصد گاهی یک دوز را کامل فراموش می‌کنند.
- ۴ درصد حتی به‌طور کامل مصرف دارو را قطع کرده‌اند.
این آمار نشان می‌دهد که مشکل بلع قرص می‌تواند به طور مستقیم بر سلامت فرد تاثیر بگذارد.
روش پیشنهادی متخصص گفتاردرمانی
لیان گلدبرگ، کارشناس گفتاردرمانی، یک روش بسیار ساده و کاربردی معرفی کرده است:
۱. یک قاشق پوره سیب، ماست یا خوراکی نرم مشابه آماده کنید.
2. قرص را وسط قاشق و در میان پوره قرار دهید.
3. بافت نرم پوره باعث می‌شود قرص راحت و بدون تماس مستقیم با حلق پایین برود.
این روش علاوه بر کاهش تحریک گلو، بلع قرص را برای سالمندان آسان‌تر می‌کند.
تکنیک تنفس برای کاهش رفلکس گلو
اگر رفلکس گلو بیش‌ازحد حساس دارید، این تمرین می‌تواند کمک کند:
- نفس عمیق بکشید و نفس خود را نگه دارید.
- قرص را وسط زبان قرار دهید.
- کمی آب بنوشید و محکم قورت دهید، بدون اینکه نفس خود را آزاد کنید.
این کار باعث می‌شود واکنش سریع گلو (حالت تهوع یا سرفه) کمتر شود.
روش بطری آب (Pop-Bottle Method)
این روش توسط محققان دانشگاه هایدلبرگ آلمان پیشنهاد شده و به‌خصوص برای قرص‌های بزرگ مناسب است:
- یک بطری پلاستیکی آب را پر کنید.
- قرص را روی زبان بگذارید.
- لب‌ها را محکم دور دهانه بطری قرار دهید.
- بدون ورود هوا، با مکش آب و قرص را همزمان قورت دهید.
تحقیقات نشان داده که این روش توانسته است ۶۰ درصد بهبود در بلع قرص ایجاد کند.
روش خم شدن به جلو (Lean-Forward Method)
این روش مخصوص کپسول‌هاست:
- کپسول را روی زبان بگذارید.
- کمی آب بنوشید ولی قورت ندهید.
- چانه را به سمت قفسه سینه خم کنید.
- در همین حالت، آب و کپسول را با هم قورت دهید.
نتایج نشان داده که این روش ۸۹ درصد موفق‌تر از روش‌های معمول است.
هشدار مهم: قرص را نسایید!
شاید وسوسه شوید که قرص را له کنید و با غذا یا نوشیدنی مخلوط کنید، اما این کار بسیار خطرناک است.
چرا؟
- ممکن است پوشش محافظ قرص از بین برود و اثر دارو تغییر کند.
- بعضی قرص‌ها دارای رهش کنترل‌شده هستند و خرد کردنشان می‌تواند باعث اوردوز یا کم‌دوزی شود.
نکاتی برای سالمندان جهت بلع آسان‌تر قرص
- همیشه آب کافی قبل و بعد از بلع قرص بنوشید.
- اگر قرص خیلی بزرگ است، از پزشک بخواهید نوع شربت یا قرص جویدنی آن را تجویز کند.
- برای داروهای روزانه، روال ثابت مصرف داشته باشید تا بدن به آن عادت کند.
- از روش‌های معرفی‌شده (پوره، بطری آب، خم شدن به جلو) استفاده کنید.
بلع قرص برای برخی از سالمندان یک چالش جدی است، اما با چند ترفند ساده می‌توان این مشکل را تا حد زیادی برطرف کرد. استفاده از روش‌هایی مثل پوره میوه یا ماست، تکنیک تنفس، روش بطری آب، و خم شدن به جلو می‌تواند کیفیت زندگی و سلامت شما را حفظ کند.
سلامتی در گرو مصرف به‌موقع و درست داروهاست. پس با یادگیری این روش‌ها، از تأخیر یا حذف دوز دارو جلوگیری کنید و زندگی سالم‌تر و آرام‌تری داشته باشید.