سردردهایی با ریشه‌ ۵۰ هزار ساله!

وقتی سردردها فقط مشکل امروز نیستند

سردرد یکی از شایع‌ترین مشکلات سلامتی است که می‌تواند به دلایل مختلفی مانند استرس، آلودگی صوتی یا استفاده بیش از حد از گوشی همراه ایجاد شود. اما یافته‌های جدید علمی نشان می‌دهند که برخی از این سردردها، ریشه‌ای بسیار کهن و حتی ماقبل تاریخ دارند؛ به دوران زندگی انسان‌های نئاندرتال.

بدشکلی کیاری چیست؟

بدشکلی کیاری (Chiari Malformation) نوعی ناهنجاری در ساختار مغز است که در آن بخش پایینی مغز بیش از حد به سمت نخاع کشیده می‌شود.
این وضعیت می‌تواند طیفی از علائم را ایجاد کند:

• علائم خفیف: سردرد و درد گردن
• علائم شدید: اختلالات تعادلی، مشکلات بینایی و حتی مشکلات حرکتی

طبق آمار، حدود یک نفر از هر ۱۰۰ نفر در جهان به نوعی از این بدشکلی دچار است.

پیوند ژن نئاندرتال با سردردهای امروزی

دانشمندان با بررسی مدل‌های سه‌بعدی جمجمه ۱۰۳ فرد مدرن (با و بدون بدشکلی کیاری) و مقایسه آن‌ها با ۸ فسیل باستانی به نتایج شگفت‌انگیزی رسیدند:

• شکل جمجمه افراد مبتلا به کیاری بیشترین شباهت را به جمجمه نئاندرتال‌ها داشت.
• جمجمه‌های هومو ارکتوس و هایدلبرگنسیس بیشتر به انسان‌های سالم شباهت داشتند.

این یافته‌ها نشان می‌دهد که برخی ویژگی‌های جمجمه که از نئاندرتال‌ها به ارث رسیده‌اند، می‌توانند زمینه‌ساز بروز این بدشکلی در انسان مدرن باشند.

چرا شکل جمجمه مهم است؟

به گفته دکتر کیمبرلی پلامپ، سرپرست این تحقیق، زمانی که مغز مدرن انسان در جمجمه‌ای با ویژگی‌های نئاندرتالی قرار می‌گیرد، ممکن است فضای کافی نداشته باشد و همین موضوع باعث فشار به بخش تحتانی مغز و بروز بدشکلی کیاری شود.

این بدان معنا نیست که همه نئاندرتال‌ها دچار سردرد بوده‌اند؛ بلکه ترکیب ویژگی‌های جمجمه نئاندرتال و مغز انسان مدرن می‌تواند مشکل‌آفرین باشد.

نقش جغرافیا در شیوع این مشکل

میزان ژن‌های نئاندرتال در جمعیت‌های مختلف جهان متفاوت است:

• شرق آسیا: تا ۴٪ ژن‌ها از نئاندرتال‌ها
• آفریقا: تقریباً هیچ ژن نئاندرتالی وجود ندارد

بر اساس این نظریه، انتظار می‌رود شیوع بدشکلی کیاری در مناطقی با میزان ژن نئاندرتال بالاتر، بیشتر باشد.

اهمیت این کشف برای پزشکی

شناخت منشأ ژنتیکی بدشکلی کیاری می‌تواند به پیشرفت‌های مهمی در علم پزشکی منجر شود:

• تشخیص دقیق‌تر: شناسایی افرادی که در معرض خطر هستند
• درمان هدفمند: طراحی روش‌هایی برای کاهش علائم
• پیشگیری: جلوگیری از بروز این بدشکلی در نسل‌های آینده

سردرد میراثی که هنوز همراه ماست

این پژوهش نشان می‌دهد که ارتباطات ژنتیکی هزاران سال پیش میان انسان‌های هوشمند و نئاندرتال‌ها هنوز هم می‌تواند بر سلامت ما اثر بگذارد. شاید دفعه بعد که دچار سردرد شدید، به یاد بیاورید که بخشی از این درد، میراثی از ۵۰ هزار سال پیش است.

باموسپیدان